پروتز ثابت دندان شامل روکش و بریج میشود که با هدفی همچون تأمین زیبایی یا جایگزینی دندانهای از دست رفته انجام میشوند.
یکی دیگر از مواردی که دندانها نیاز به روکش پیدا میکنند حفظ ساختار باقیمانده دندان است چرا که اگر دندان دارای پرکردگی وسیع و متعاقب آن درمان ریشه باشد جهت جلوگیری از شکستن دندان و تخریب ساختار باقیمانده استفاده از روکش توصیه میشود.
مهمترین معیار در این زمینه، مفید بودن روکش برای حفظ دندان است لذا در مواردی که ترمیم کوچکی وجود دارد یا ترمیم موجود احتمال شکستن دندان را نمیافزاید نیاز به درمان روکش نیست.
جنس روکش ها به دو دسته اصلی سرامیک متصل به فلز – پیاسام – یا تمام سرامیک تقسیم میشود که استفاده از دسته اول سابقه طولانی دارد . روکش از جنس سرامیک متصل به فلز به صورت نسبی هزینهای حدود یک سوم انواع جدید تمام سرامیک دارد.
از لحاظ کیفی بین این دو دسته تفاوت قابل توجهی وجود ندارد اما از لحاظ زیبایی سرامیکها ارجح هستند . انواع جدید سرامیکهای دندانی با توجه به استحکام بالا ، تحمل فشارهای شدید را دارند و با آنها میتوان حتی بریجهای چند واحدی ساخت.
در مواردی برای جایگزینی دندان از دست رفته ، دندانهای ابتدا و انتهای ناحیه بیدندانی را تراش میدهیم و به صورت متصل به هم روکشهایی را در ناحیه بیدندانی و در روی این دندانها مانند پل قرار میدهیم که اصطلاحاً به آن بریج میگوییم.
روکش روی یک دندان کاری به دندانهای مجاور ندارد ولی در جایگزینی و استفاده از بریج ناگزیر از تراش دندان های مجاوریم.
تا قبل از معرفی و فراگیری ایمپلنت تنها راه جایگزینی نواحی بیدندانی آن هم به شرط وجود دندان های مناسب در هر دو طرف بیدندانی ، بریج بود که گاه منجر به تراش وسیع دندانهای سالم پایه میشد اما امروزه با گسترش ایمپلنت بسیاری از بیماران مایلند که دندانهای سالم خود را حفظ و ناحیه بیدندانی را با ایمپلنت درمان کنند.
روکش دندان و بریج با توجه به تراش وسیع روی دندان، درمانی برگشتناپذیر است پس افراد باید در انتخاب موارد درمان دقت لازم را داشته باشند.
دلایل شل شدن یا افتادن روکش دندان
در بسیاری از موارد به دلیل نسج ناکافی دندان مانند دندانهای کوچک و کم ارتفاع، گیر این پروتزها که ناشی از توازی دیوارههای دندان تراش خورده است کافی نبوده و فشارهای جدیداً منجر به خروج روکش میشود .
در این حالت هیچ ماده چسبانندهای توانایی تأمین ثبات این پروتز را نخواهد داشت و آن گونه که در بین مردم شایع است گیر پروتز ربطی به چسب خوب و بد ندارد .
بسیاری از پزشکان در این موارد، دوباره روکش را میچسبانند,البته در مواردی خروج روکش تنها به واسطه حل شدن مواد چسباننده روکش است که طی زمان جهت جلوگیری از عود پوسیدگی باید تمیز و جایگزین شوند .
نحوه مراقبت از روکش
مراقبت از روکش هیچ فرقی با دندان طبیعی ندارد چرا که روکش به هیچ وجه مانع عود پوسیدگی در دندان نخواهد شد . مراقبتهای ویژه از روکش مانند دقت در عدم برخورد با مواد سخت – مثل پسته در بسته یا سنگ موجود در غذا – باید رعایت شود تا موجب شکستگی سرامیک روکش نشود .
اگر چه این مشکلات قابل بازسازی در دهان یا لابراتور است ولی در بسیاری از موارد خروج روکش از دندان ممکن است همراه با خطر شکستن دندان باشد .